Αλέξανδρος Άνθης – Προπονητής Καλαθοσφαίρισης

Μία ερώτηση που περιπλανάται συχνά στο μυαλό όλων μας είναι: «Πώς μπορώ να συνεισφέρω στην αθλητική εμπειρία του παιδιού μου, πώς μπορώ να το βοηθήσω χωρίς να το βλάψω;» 

Στο ακόλουθο κείμενο ακολουθούν τέσσερα βασικά σημεία που έχει αποδειχθεί ότι λειτουργούν θετικά για τους αθλητές, τους γονείς και τους προπονητές.

 

1. ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΕΙΤΕ ΤΟΥΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΔΙΑΙΤΗΤΕΣ

Ως γονείς, έχετε κάθε δικαίωμα να δίνετε συμβουλές στο παιδί σας. Αλλά είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε πότε το μήνυμα που θέλετε να περάσετε είναι χρήσιμο και πότε βλάπτει. Μπορεί να προκληθεί μεγάλη σύγχυση σε έναν νεαρό αθλητή που αναγκάζεται να επιλέξει ανάμεσα στο να ακούσει τον προπονητή του ή τον γονιό του που κάθεται στην εξέδρα. Αυτή η σύγχυση οδηγεί αναπόφευκτα σε απογοήτευση και επηρεάζει αρνητικά την εμπειρία και την απόδοσή του. Εμπιστευτείτε τους προπονητές των ομάδων και την κρίση τους, καθώς η βασική τους αποστολή είναι να διαφυλάξουν την αγάπη των παιδιών για τον αθλητισμό. 

Να είστε, επίσης, βέβαιοι ότι οι διαιτητές προσπαθούν για το καλύτερο δυνατό σύμφωνα με τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους, αλλά ακόμη και κορυφαίοι διαιτητές στον πλανήτη υπάρχουν στιγμές που δεν κρίνουν κάθε φάση του παιχνιδιού σωστά. 

Επειδή όμως, μας αρέσει να συμμετέχουμε και να βοηθάμε την προσπάθεια των παιδιών μας, ας διοχετεύσουμε την θετική μας ενέργεια χειροκροτώντας τους νεαρούς αθλητές για την προσπάθειά τους, για την αγάπη τους για το μπάσκετ και τα μαθήματα ζωής που απολαμβάνουν απλόχερα μέσα από τον ομαδικό αθλητισμό.

 

2. Η ΝΙΚΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΝ

Η πίεση της νίκης και της ήττας ασκείται στα παιδιά από πολύ νεαρή ηλικία. Αυτό πηγάζει από τον έντονο ανταγωνισμό της σύγχρονης κοινωνίας μας, η οποία ενθαρρύνει τη νίκη με κάθε κόστος σε πρώιμα ηλικιακά στάδια. Οι αθλητικές εμπειρίες των παιδιών, η διασκέδαση και η χαρά του παιχνιδιού είναι πολύ πιο σημαντικές από ένα πρόσκαιρο αποτέλεσμα, έναν αγώνα, μία νίκη ή ένα καλάθι. 

Αν ορίσουμε την επιτυχία και την αποτυχία με όρους νίκης και ήττας από τις μικρές αυτές ηλικίες κινδυνεύουμε να χάσουμε το πιο σημαντικό παιχνίδι, εκείνο της αθλητικής και ψυχοπνευματικής ανάπτυξης των παιδιών μας. Θυμηθείτε τί είναι πιο σημαντικό.

 

3. ΚΑΝΟΝΑΣ 24 ΩΡΟΥ

Μετά από ένα παιχνίδι, συμμετέχοντες και θεατές είναι είτε ψυχικά είτε και σωματικά εξαντλημένοι, γεγονός που κάνει όλα τα μέρη λιγότερο δεκτικά σε σχόλια ανατροφοδότησης. Καλό είναι λοιπόν να αποφεύγουμε τα σχόλια για το παιχνίδι ή την εποικοδομητική κριτική των παικτών και/ή των προπονητών για τουλάχιστον 24-48 ώρες μετά από ένα παιχνίδι. Αυτό έχει αποδειχθεί ότι λειτουργεί ευεργετικά και βοηθά στην επίλυση τυχόν θεμάτων, καθώς επιτρέπει σε όλους τους εμπλεκόμενους να ηρεμήσουν, να αξιολογήσουν το παιχνίδι και να αυτοαξιολογηθούν. Η πάροδος του απαραιτήτου χρόνου καθιστά πιο πιθανό ο παίκτης ή ο προπονητής να είναι πιο δεκτικοί σε σχόλια, μακριά από τα εμπόδια της κούρασης και των έντονων συναισθημάτων.

 

4. ΟΙ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΚΟΥΒΕΝΤΕΣ

Οι πιο σημαντικές κουβέντες που μπορεί να πεις στο παιδί σου μετά από έναν αγώνα είναι: « Μου αρέσει να σε βλέπω να παίζεις και να αθλείσαι». Η πίεση της νίκης και της ήττας σε κάθε παιχνίδι κάνει πολλούς αθλητές να νιώθουν ότι η αξία τους καθορίζεται από την απόδοσή τους. Αυτό δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Μετά από ένα δύσκολο παιχνίδι, υπενθυμήστε τους πόσο ξεχωριστοί είναι και τα πράγματα που έκαναν καλά. Θα πρέπει να ξέρουν ότι τους υποστηρίζετε και είστε περήφανοι για αυτούς ανεξάρτητα από την απόδοση τους και το τελικό σκορ.

Ως γονείς, αν και η γνώμη μας είναι συχνά η πιο πολύτιμη, πολλές φορές ξεχνάμε τη δύναμή της αλλά και τον τρόπο που θα την εκφράσουμε. Ακόμα και μία έκφραση ή ένα βλέμμα έχουν την δική τους βαρύτητα. Πρέπει επίσης, να ελέγχουμε την συμπεριφορά μας εντός του γηπέδου καθώς και την διάθεση που θέλουμε να περάσουμε στην εξέδρα γιατί έχει σαφές αντίκτυπο στην αθλητική εμπειρία των παιδιών μας.  Ας συνεισφέρουμε λοιπόν με επαίνους και θετική ενέργεια ! Ας κάνουμε σήμερα τον κόσμο του αθλητισμού καλύτερο. 

 

 

Βιβλιογραφία 

• Fabian W. Otte,1 Keith Davids,2 Sarah-Kate Millar,3 and Stefanie Klatt1,4,* – When and How to Provide Feedback and Instructions to Athletes?—How Sport Psychology and Pedagogy Insights Can Improve Coaching Interventions to Enhance Self-Regulation in Training
• Long-Term Athlete Development Author: Istvan Balyi  Richard Way  Colin Higgs

Author: Άνθης Αλέξανδρος

Η διαδικασία της αποκλειστικής επένδυσης πολλών προπονητών νεαρών ηλικιών σε “κλειστές” άμυνες ως βασική φιλοσοφία της ομάδας, είναι μία τάση η οποία εμφανίζεται συχνά και αξίζει την προσοχή και τον προβληματισμό των υπευθύνων προπονητών και των ακαδημιών.

Άμυνες Ζώνης  (επιτρέπονται στις ηλικίες 14-15 και άνω)

Την συνήθη μορφή ζώνης στις νεαρές ηλικίες την συναντάμε σε σχηματισμό δυο παικτών μπροστά και τριών πίσω και συνήθως κατά την εφαρμογή της σε αυτές τις ηλικίες, οι παίκτες είναι τοποθετημένοι πολύ κλειστά καλύπτοντας αυστηρά συγκεκριμένο χώρο.

Κατά την αξιοποίηση της, στόχος είναι να κλείσουν οι αποστάσεις και να συμπτυχθούν τα κενά αποκλείοντας κάθε πιθανότητα διείσδυσης, αφήνοντας ελεύθερα σουτ μακρινής και πολλές φορές μέσης απόστασης.

Κλειστές άμυνες Man to Man  (ανεξαρτήτως ηλικίας)

Τις κλειστές man to man άμυνες τις συναντάμε από τις πολύ μικρές ηλικίες (9+) μέχρι και τις μεγαλύτερες (13+) και σε αυτές οι αμυντικοί αν και μαρκάρουν παίκτες παίζουν πολύ κλειστά, ακολουθώντας συχνά εντολές να παραμένουν δύο και τρία βήματα πίσω από τη γραμμή του τριπόντου ανεξαρτήτως τοποθέτησης της μπάλας και του παίκτη. Κατά την εφαρμογή της συγκεκριμένης άμυνας συνηθίζονται οι αλλαγές (εφόσον επιτρέπονται τα σκριν), προσομοιάζοντας έτσι την άμυνα ζώνης.

 

Για ποιο λόγο οι προπονητές επενδύουν αποκλειστικά σε κλειστές άμυνες;

Για την κατάκτηση της νίκης

Ο κύριός λόγος αξιοποίησης και αποκλειστικής επένδυσης σε κλειστές άμυνες από προπονητές στις νεαρές ηλικίες είναι η επίτευξη του πολυπόθητου θετικού αποτελέσματος .

Οι προπονητές ορμώμενοι από θετικά ή και από λιγότερο θετικά κίνητρα αναγάγουν το αποτέλεσμα σε κύριο στόχο για :

– Να τροφοδοτήσουν το εγώ τους

– Να διατηρήσουν την ομάδα τους ανταγωνιστική έναντι δυσκολότερου ανταγωνισμού

– Να αποκτήσουν αναγνώριση στο κοινωνικό τους περίγυρο

– Να αποτρέψουν τους παίκτες από ενδεχόμενη αποχώρηση

– Να διατηρήσουν χαρούμενους παίκτες και γονείς.

 

Για να νιώσουν ότι μπορούν να επηρεάσουν την έκβαση του αγώνα

Όλοι οι προπονητές θέλουν να παρουσιάσουν το δικό τους αντίκτυπο στην ομάδα τους και στον αγώνα.

Όταν η ομάδα παίζει κλειστά (ζώνη ή man to man) o προπονητής φαίνεται ότι λειτουργεί έξυπνα επειδή απλά εκμεταλλεύεται τις επιθετικές αδυναμίες της αντίπαλης ομάδας.

Οι παίκτες φαίνονται οργανωμένοι στο γήπεδο, η κλειστή άμυνα αποδίδει και η αντίπαλη ομάδα προσπαθεί να σκοράρει απεγνωσμένα.

Η επίθεση είναι εύκολο να παγιδευτεί καθώς στις αναπτυξιακές ηλικίες:

• 9 έως 13 ετών οι παίκτες δυσκολεύονται να κάνουν επιτυχημένες πάσες (skip) από την μία στην άλλη μεριά του γηπέδου, προκαλώντας μετακίνηση και αμυντική ανισορροπία
• 10 έως 13 και 14 έως 16 ετών η απόδοση στο σουτ από μεσαίες και μακρινές αποστάσεις δεν έχει σταθεροποιηθεί στην πλειοψηφία των αθλητών.

Ποιο είναι το κακό ;

Αναφερόμενος στην αποκλειστική επένδυση σε κλειστές άμυνες ζώνης και man to man είναι ξεκάθαρο ότι η επανάληψη μέσω της προπόνησης δημιουργεί δυνατές συνήθειες. Η διδασκαλία των κλειστών αμυνών ως βασική φιλοσοφία της ομάδας (ζώνης και man to man) στερεί τους νεαρούς αθλητές από πλήθος ωφέλιμων συνηθειών, ενώ παράλληλα χτίζει ένα αδιαμφισβήτητα αρνητικό ισοζύγιο.

 

Οι κλειστές άμυνες (ζώνη + man to man) δημιουργούν κακές αμυντικές συνήθειες στις νεαρές ηλικίες

• Τεμπέλικη άμυνα στην μπάλα
• Μειωμένες ευκαιρίες εκγύμνασης των αθλητών
• Κακή αμυντική θέση μακριά από την μπάλα
• Κακή τεχνική closeout (προσέγγιση της μπάλας από βοήθεια, αδύνατη πλευρά ή κατάσταση ανισορροπίας)
• Απουσία αισθήματος υπευθυνότητας
• Απουσία επικοινωνίας
• Ελάχιστη αμυντική κίνηση
• Ελάχιστες ευκαιρίες άμυνας σε όλο το μήκος και πλάτος του μισού γηπέδου
• Μειωμένο αίσθημα υπευθυνότητας στο box out
• Λιγότερες αποφάσεις από τη θέση της βοήθειας
• Λιγότερες εικόνες και εμπειρίες αμυντικής περιστροφής
• Λιγότερες ευκαιρίες για τους ψηλότερους παίκτες να μαρκάρουν στην περιφέρεια
• Κακή προετοιμασία για όσα παιδιά συνεχίσουν το μπάσκετ στα επόμενα στάδια ανταγωνισμού   

Επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξη των αντίπαλων επιθετικών

Οι προπονητές όλων των ακαδημιών πρέπει να κατανοήσουμε ότι όλοι μαζί υπηρετούμε το άθλημα και την υγιή ανάπτυξη και εξέλιξη όλων των αθλητών και όχι μόνο της ομάδας μας.

Οι μικροί αθλητές, οι οποίοι κυρίως λόγω της ηλικίας τους δεν έχουν την δύναμη ή την ευστοχία ενός ενήλικα αναγκάζονται στις κλειστές άμυνες να σουτάρουν από μακριά καθώς όσες πάσες ή και κοψίματα να κάνουν η κλειστή άμυνα μένει αμετακίνητη.

Το αρνητικά αποτέλεσμα για την επίθεση είναι :

• Περιορισμένες επιθετικές συγκυρίες και εικόνες καθώς η άμυνα αφήνει σταθερά μόνο μια επιλογή, το σουτ
• Περιορισμένες εικόνες συνεργασίας 2  ή και περισσοτέρων παικτών
• Περιορισμένη ανάπτυξη μπασκετικής αντίληψης
• Περιορισμένες εικόνες εναλλαγής της μπάλας σε πιεστική άμυνα

Οι κλειστές άμυνες κάνουν το μπάσκετ βαρετό στις μικρές ηλικίες  

Ίσως το πιο επικίνδυνο παράγωγο τον κλειστών αμυνών είναι ότι αφαιρούν την χαρά από το παιχνίδι του μπάσκετ.

Οι κλειστές άμυνες man to man καθώς και η ζώνη στερεί από τους μικρούς αθλητές την χαρά του παιχνιδιού.

Φανταστείτε 2 ομάδες νεαρών αθλητών να αγωνίζονται αξιοποιώντας αποκλειστικά και οι 2 την άμυνα ζώνης.

Αλλεπάλληλα λάθη, άστοχα σουτ, χαμηλά σκορ συνθέτουν ένα σκηνικό απογοήτευσης πέρα από την χαρά και την ομορφιά του αθλήματος που γνωρίσαμε ως παιδιά σε αυτές τις ηλικίες.

 

Τέλος

Κατανοώ πως αρκετοί προπονητές νεαρών ηλικιών θα αναρωτηθούν:

“Το γκρουπ μου δεν μπορεί να συμβαδίσει με τον ανταγωνισμό που δέχεται, πώς θα κρατήσω την ισορροπία στα αποτελέσματα και το σκορ; ”

Απάντηση: Η επιλογή του κατάλληλου ανταγωνισμού για την εκάστοτε ομάδα νεαρών αθλητών είναι ίσως το πιο σημαντικό στάδιο κατά τον προπονητικό σχεδιασμό ανάπτυξης αθλητών. Είναι σημαντικό τα παιδιά να νιώσουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και τις ικανότητες τους ώστε να μπορέσουν να αναπτυχθούν ομαλά.

 

“ Αφού σε παμπαιδικό και παιδικό εισαγάγουμε τον ανταγωνισμό, δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε τακτικές που θα οδηγήσουν στην νίκη; ”

Απάντηση: Η χρυσή διαχωριστική γραμμή έγκειται σε ένα αξεπέραστα βασικό σημείο.

Στην ηλικία τον 14 – 15 ετών εισαγάγουμε τον ανταγωνισμό [1], όχι την νίκη με κάθε κόστος. Συμπερασματικά, μπορούμε να ακολουθούμε στρατηγικές και τεχνικές νίκης στον βαθμό που δεν βλάπτουν την υγιή ανάπτυξη και εξέλιξη όλων των αθλητών.

——

[1] Long-Term Athlete Development By Istvan Balyi, Richard Way, Colin Higgs http://www.humankinetics.com/products/all-products/long-term-athlete-development